Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), “Sürdürülebilir turizm, plastik ve gıda atık yönetimi” pilot projesi kapsamında Kırgızistan’da turist ağırlayan köylülere, plastik kirliliğiyle mücadeleyi öğretiyor.
Kırgızistan hükümeti, UNEP ve ESG Central Asia Ajansı (ESG- Ekoloji, sosyal politika ve kurumsal yönetim) birlikte plastik atıklar başta olmak üzere geri dönüştürülebilir atıkların kaynağında ayrıştırılmasını hedefleyen örnek bir çevre projesine imza attı.
Pilot proje için plastik kirliliğini azaltmak amacıyla dört mevsim yabancı turist ağırlayan, eşsiz doğal güzelliği ve vadileriyle dikkati çeken Tanrı Dağı’nın eteğindeki bir yerleşim birimi seçildi.
Kırgızistan’ın Issık Göl Bölgesi’nde Ak-Suu ilçesine bağlı Cırgalan köyünde başlatılan proje kapsamında atık yönetim sistemi kuruldu.
Köyde turist ağırlayan evlere plastik, cam ve metal atıklar için ayrı ayrı konteyner konulup köy merkezinde atık toplama ve ayrıştırma noktası oluşturuldu.
İlçe merkezinde plastik atıkların geri dönüşümünü yapan fabrikaya belli ücret karşılığında kabulü sağlandı.
Proje Orta Asya’da bir ilk
UNEP Bölge Koordinatörü Madina İbraşeva, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Sürdürülebilir turizm, plastik ve gıda atık yönetimi”ne ilişkin projeyi Doğu Avrupa, Kafkaslar ve Orta Asya ülkeleri arasında Kırgızistan’da uygulamayı seçtiklerini söyledi.
İbraşeva, Kırgızistan’da uygulanan “Sürdürülebilir turizm, plastik ve gıda atık yönetimi” projesinin, plastik kirliliği temasıyla 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nün 50. yılının kutlanmasına atfedildiğini belirtti.
“Sürdürülebilir turizm ve plastik ve gıda atıklarının geri dönüşümü konuları küresel sorunlardır.” diyen İbraşeva, plastik kirliliğinin etkilerinin dünyanın her yerinde hissedildiğini; hem doğaya hem de insan sağlığına zarar verdiğini anlattı.
İbraşeva, atalardan miras kalan doğayı korumanın her vatandaşın görevleri arasında olduğunu ifade ederek “Sürdürülebilir turizmin ne olduğu konusundaki bilgi artışını sağladık. Köyde turist ağırlayan evlerde plastik, cam, metal için ayrı ayrı konteyner koyduk. Köy merkezinde atık toplama ve ayırma noktasını açtık.” diye konuştu.
Kırgızistan’ın yeşil ekonomiye geçiş bağlamında çok başarılı bir başlangıç yaptıklarını kaydeden İbraşeva, proje ile köylülerin başta izdihamına, doğanın ve insan sağlığına katkıda bulunduklarının altını çizdi.
Plastik kirliliğinin azaltılması ve kadın girişimcilerin desteklenmesi amaçlanıyor
ESG Central Asia Ajansı Orta Asya’da Atık Yönetimi Proje Koordinatörü Natalya Baidakova da proje ile turizm sektöründe plastik kirliliğinin azaltılmasını ve kadın girişimcilerin desteklenmesini amaçladıklarını vurguladı.
Baidakova, yabancı turistler için eşsiz doğal kaynakları ile çekiciliği olan Cırgalan köyünde hayata geçirilen proje sayesinde bir atık yönetim sistemi kurduklarını söyledi.
Baidakova, proje ile “Vatandaşlar evlerinde gıda ile plastik atıkları ayrı topluyor. Plastik atıklar evlerden alındıktan sonra köy merkezinde atık toplama ve ayırma noktasına taşınıyor. Burada preslendikten sonra ilçeye dönüşüm için gönderiliyor.” dedi.
“Doğaya zarar vermemek için çöplüğe izin vermeyeceğiz”
Cırgalan Köyü Muhtarı Talgat Mukalayev, 230 ailenin yaşadığı köyde doğaya zarar vermemek için çöp alanlarının oluşmasına izin vermeyeceklerini belirtti.
Mukalayev, Cırgalan köyünün özellikle kış sezonu ile yabancı turistlerin gözdesi olduğunu dile getirerek “Köyde evlerin çoğu turist kabul ediyor. Çöp atıkları sorun haline geldi. Çöpleri komşu köylerin çöp toplama yerlerine taşımak zorunda kalıyorduk.” diye konuştu.
Köyde çöplük oluşmasına karşı olduğunu belirten Mukalayev, “UNEP işbirliğinde projeyi hayata geçirdik. Bu proje sayesinde köy hanelerine sadece yarar getireceğinden eminiz.” diye konuştu.
Plastik kirliliğiyle mücadele bölge halkına umut verdi
Cırgalan köy evinde 7 yıldır turist ağırlayan kadın girişimci Bermet Caparova, plastik kirliliğini azaltmak amacıyla verilen seminerle eğitim gördüğünü ve uygulanan proje ile atık çöple mücadelede çok fayda görmeye başladıklarını anlattı.
İlçe merkezinde plastik atıkların geri dönüşümünü yapan fabrikanın sahibi Kanat Toyçubekov, 12 işçi ve 2 çöp toplama aracıyla projeye destek olduklarını, bu proje ile köylülerin plastik ve naylon atıklarını ayrıştırmayı öğrendiklerini aktardı.
Gönüllü dalgıçları bir araya getiren Temiz Issık Göl Vakfı Başkanı Anvar Şamsuddinov da Kırgızistan’ın incisi Issık Göl sahillerinde plastik kirliliğinin çok arttığına dikkati çekmek için bizzat dalış yaparak 20 dakika içinde iki çuval pet şişe çıkardı.
Issık Göl sahillerinde 9 yıldır yılda 7-8 defa dalış yaparak temizlik yaptıklarını anımsatan Şamsuddinov, “Issık Göl’ümüzü koruyalım ve göl dibini temiz tutalım. Plastik ve naylon atıkları suya bırakmayalım.” çağrısı yaptı.
