Avrupa Konseyi Dördüncü Zirvesinde Rusya’nın Ukrayna’daki savaş suçlarından sorumlu tutulması gerektiği vurgulanarak, bunun ilk adımı olacak bir mekanizma oluşturulması kararı alındı.
İzlanda’nın başkenti Reykjavik’te düzenlenen Avrupa Konseyi Dördüncü Zirvesinin sonunda, üye 46 ülkenin temsilcisinin yanı sıra Kanada, Japonya, ABD ve Avrupa Birliği (AB), ortak bildiriye imza attı.
Bildiriye göre, Rusya’nın Ukrayna’da açtığı hasar için tazminat ödemesini sağlamanın ilk adımı olacak “Hasar Kaydı” mekanizması oluşturuldu.
Mekanizma, savaşın başladığı 24 Şubat 2022’den bu yana saldırılardan etkilenen tüm gerçek ve tüzel kişiler ile Ukrayna devleti için meydana gelen hasar ve kayıplara ilişkin kanıt ve iddiaları kayıt altına alacak.
Liderler, mekanizmanın bir talep komisyonu ve tazminat fonu da içerecek şekilde genişletilmesi için çalışılması üzerinde anlaştı.
Saldırı suçları için özel bir mahkeme kurulmasına yönelik ilerlemeyi memnuniyetle karşılayan liderler, Rusya’ya, başta çocuklar olmak üzere zorla yerinden edilen sivilleri derhal serbest bırakma çağrısında bulundu.
Liderler, Rus güçleri tarafından yasa dışı bir şekilde sınır dışı edilen çocukların geri gönderilmesini sağlamak için Ukrayna makamlarına destek niteliğinde ayrı bir bildiri kabul etti.
Demokrasi
Liderler, ifade, toplanma ve örgütlenme özgürlüğü, bağımsız kurumlar, tarafsız ve etkili yargı, yolsuzlukla mücadele ve sivil toplum ile gençlerin demokratik katılımı konularına temas eden “Demokrasi için Reykjavik İlkeleri” başlıklı bir bildiriye de imza attı.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne derin ve kalıcı bağlılıklarını vurgulayan liderler, bundan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirme taahhütlerini yineledi.
Çevre
Çevre ile ilgili olarak liderler, insan hakları ve çevrenin iç içe geçtiğini, temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevrenin insan haklarından tam olarak yararlanmanın anahtarı olduğunu teyit etti. Avrupa Konseyi’nin bu alandaki çalışmaları, temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre hakkının bir insan hakkı olarak siyasi olarak tanınması gerektiğini ifade eden liderler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından geliştirilen kapsamlı içtihatlara dayanması gerektiğini vurguladı.
Diğer öncelikler
Liderler, AB’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne katılımının önemi, özellikle yapay zeka ile ilgili olarak dijital çağda çevrim içi ve çevrim dışı insan haklarını korumak için yeni standartlar, Avrupa’da sosyal hakların desteklenmesi, Belarus demokratik muhalefet güçlerinin yanı sıra Belarus ve Rus insan hakları savunucuları, özgür medya ve bağımsız sivil toplumla işbirliğinin sürdürülmesi gibi birçok diğer konunun da Avrupa Konseyi’nin öncekileri arasında olduğunu kaydetti.
